Narzędzia brukarza – część I
O NARZĘDZIACH – CZYLI NIEZBĘDNIK EKIPY BRUKARSKIEJ
Jakość prac brukarskich zależy od doświadczenia ekipy. Ale również od zestawu narzędzi, którymi dysponuje oraz ich optymalnego wykorzystania.
Jedną z cech które powinny cechować dobrego wykonawcę są narzędzia. Nie chodzi tu nawet o to, aby dysponował arsenałem przywodzącym na myśl gwiezdne wojny. Z jednej strony wydanie kilkudziesięciu czy nawet kilkuset tysięcy złotych na sprzęt nikogo jeszcze nie uczyniło profesjonalistą, a z drugiej większość prac brukarskich wykonać można za pomocą kilku niezbyt skomplikowanych narzędzi. Chodzi raczej o to, aby posiadanych narzędzi używać zgodnie z przeznaczeniem i możliwościami.
Warto wiedzieć
Po cóż jednak wiedza o narzędziach brukarskich człowiekowi, który samodzielnie brukować nie zamierza? W zasadzie przydaje się to w dwóch przypadkach. Po pierwsze wybór wykonawcy. Kwestia kluczowa nie tylko przy brukowaniu przecież, ale też na każdym innym etapie procesu budowlanego od projektowania począwszy. Są pewne narzędzia którymi potencjalna ekipa brukarska zwyczajnie musi dysponować, aby wywiązać się z zadania. Dobrze więc je znać i sprawdzić, czy ekipa jest w nie wyposażona lub też w jaki sposób zamierza je pozyskać. Po drugie – podstawowa kontrola działań ekipy wykonawczej. Aby dało się to przeprowadzić w sposób skuteczny i sprawny, niezbędna jest chociaż podstawowa wiedza.
Prześledźmy więc proces powstawania prostej brukowanej ścieżki, zwracając uwagę przede wszystkim na narzędzia potrzebne do jej wykonania. Kolejność prac jest następująca:
wytyczanie przebiegu nawierzchni brukowanych
korytowanie
niwelacja terenu
montaż obrzeży
wykonanie podbudowy
montaż nawierzchni
fugowanie.
Ponieważ temat jest bardzo obszerny – w ramach tego tekstu zostanie podzielony na dwie części. W pierwszej zajmiemy się czterema pierwszymi etapami prac, pozostawiając podbudowę, wykonanie i wykończenie nawierzchni do części drugiej.
Od planu do niwelacji terenu
Realizacja pierwszego punktu zależy od wielkości i stopnia skomplikowania planowanych robót. W przypadkach skrajnych konieczne może być nawet wytyczanie przebiegu ścieżek przez geodetów – w większości wystarcza jednak taśma miernicza i sznurek. Pozostaje jednak jedno narzędzie, w które wykonawców zaopatrzyć musi inwestor. Jest nim projekt. Dobrze jeśli wykonany przez profesjonalistę, jednak przy prostych założeniach zupełnie wystarczający jest odręczny szkic. Ważne jednak aby był dobrze przemyślany i przewidywał wszystkie szczegóły.
Etap drugi czyli korytowanie wymaga już nieco więcej wyposażenia. W wypadku bardzo małych inwestycji można zrobić to ręcznie. W takiej sytuacji zupełnie wystarczającymi narzędziami są szpadle i łopaty. Z reguły jednak obszar prac jest na tyle duży, że wykonuje się je maszynowo. Do tego celu używa się najczęściej spychacza, zgarniarki lub równiarki o wielkości dostosowanej do zadania. Naturalnym jest, że ekipy brukarskie nie dysponują tak ciężkim i specjalistycznym sprzętem, bo zwyczajnie nie opłaca im się go kupować – w związku z czym najczęściej go wynajmują.
Trzecim etapem jest niwelacja terenu. W pewnym skrócie można opisać ten etap jako wyrównanie powierzchni po procesie korytowania i nadanie jej pożądanych spadków. Na tym również etapie następuje precyzyjne wytyczenie linii przebiegu ścieżek, tarasów i podjazdów, uwzględniające precyzyjnie promienie zakrętów czy krzywe przejściowe. Również tutaj przy niewielkich inwestycjach nie jest konieczny rozbudowany park maszynowy. Do wytyczenia linii i wyznaczenia spadków najczęściej wystarcza łata i poziomica. Do wyrównania terenu za pomocą pospółki lub grubego piasku niezbędna będzie także zagęszczarka. To narzędzie będzie się zresztą jak mantra powtarzać także przy kolejnych etapach prac. Przy większych obszarach nie obędzie się również bez niwelatora i ciężkiego sprzętu drogowego, czasem potrzebna może być nawet pełna obsługa geodezyjna inwestycji.
Układamy obrzeża
Etap kolejny czyli wykonanie obrzeży. Z reguły są to krawężniki, czasem palisady lub inne elementy. Bywa że do ograniczenia powierzchni brukowanej używane są elementy koryt ciekowych. Z reguły są one posadawiane na fundamencie z półsuchego betonu wzdłuż wyznaczonych w poprzednim etapie prac linii. Jest to również pierwsza faza prac w której mogą się na placu budowy pojawić specjalistyczne narzędzia. Oczywiście prawdopodobnie da się ją przeprowadzić używając wyłącznie gumowego młotka i szlifierki kątowej – i to właśnie gumowy młotek jest pierwszym z elementów niezbędnego wyposażenia ekipy brukarskiej. Umożliwia on precyzyjne wykonanie zarówno obrzeża jak i pozostałej części nawierzchni bez pozostawiania nieodwracalnych uszkodzeń (rys, obtłuczeń) na elementach. Szlifierka kątowa natomiast zdecydowanie nie jest najlepszym urządzeniem którego można by w tej sytuacji użyć. Zamiast niej przydatne bywają także gilotyny lub nawet specjalne piły stołowe (używane do precyzyjnego i czystego cięcia segmentów).Przy tym piły są od gilotyn o tyle lepsze, że zapewniają bardziej estetyczny wygląd krawędzi cięcia. Kolejnym znakomicie ułatwiającym pracę narzędziem są chwytaki brukarskie. Są to narzędzia umożliwiające wygodne przenoszenie ale także precyzyjne ustawianie dość ciężkich i stosunkowo nieporęcznych elementów jakimi są krawężniki czy inne elementy obrzeżowe. Występują w bardzo szerokiej gamie (zarówno chwytaki jak i krawężniki, ale w tym wypadku mowa o tych pierwszych), dostosowane do różnych wymiarów segmentów i sposobu ich przenoszenia. Mogą również być wyposażone w specjalny hak, umożliwiający przyczepienie ich na przykład do koparki.
***
Pozostały jeszcze trzy etapy prac, które w zasadzie można by nazwać głównymi (w przeciwieństwie do już omówionych, będących właściwie pracami przygotowawczymi). Zostaną one omówione w drugiej części tego opracowania.
Opisy do rysunków:
Buszrem 35.1
1. Projekt i tyczenie
2. Korytowanie
3. Niwelacja
4. Montaż obrzeży
5. Wykonanie podbudowy
6. Montaż nawierzchni
7. Fugowanie
Buszrem 35.2
1. Wytyczenie przebiegu ścieżki. Potrzebny projekt, oraz przynajmniej taśma miernicza i sznurek.
2. Korytowanie. Potrzebne maszyny i narzędzia do usuwania gruntu.
3. Niwelacja. Potrzebna łata, poziomica i zagęszczarka.
Buszrem 35.3
1. Korytowanie. Potrzebne narzędzia do usuwania gruntu
2. Przycinanie. Gilotyna lub piła stołowa.
3. Transport. Chwytaki i wózki transportowe.
4. Precyzyjne ułożenie i poziomowanie. Poziomica, łata i gumowy młotek.
